Economische analyse 25 nov. 2020

Wat is van blijvende waarde?

We leven in een transitietijdperk waarin onze economische activiteiten niet langer lineair maar circulair zullen gaan plaatsvinden. Er vindt bovendien een machtsverschuiving plaats in de VS en tussen de China en de VS. Daarnaast zaait de macht van technologie en perceptie tweedracht tussen groepen mensen. En de wereldwijde schuldenberg zal eind 2020 rond de 3,65 zo groot zijn als het wereldwijde Bruto Binnenland Product. Als er zoveel verandert, wat is dan van blijvende waarde?

Om deze vraag te beantwoorden werpen we eerst een nadere blik op deze ontwikkelingen.

Waarom gaan we van lineair naar circulair en van globalisering naar meer regionaal?

Volgens David Attenborough wordt de ongerepte wildernis steeds schaarser. Rond 1950 was nog 2/3^e van de planeet bedekt met ongerepte wildernis. Vandaag de dag is dat nog maar 1/3^e. De lineaire economie loopt tegen haar grenzen aan omdat de voorraad grondstoffen niet onuitputtelijk is en de productie gepaard gaat met teveel CO2 uitstoot en afvalbergen. Dit inzicht zal ertoe leiden dat productieprocessen getransformeerd gaan worden van lineair naar circulair. Dit gaat grote consequenties hebben voor de verdienmodellen van bedrijven. We leven op dit moment in het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens het voor het zeggen heeft. Nooit eerder waren er zoveel mensen op de aarde. Dat combineert met de focus op steeds meer willen produceren en consumeren heeft zoveel invloed op de aarde en het klimaat dat deze economie niet kan blijven voortbestaan. Om de CO2 uitstoot te beperken en tot een gezonder economisch systeem te komen moeten we bovendien productiecentra dichter bij de consumptiecentra brengen.

Welke machtsverschuivingen zijn er gaande?

Op dit moment van schrijven claimt de Amerikaanse president Donald Trump nog steeds zijn overwinning op de verkiezingen en stelt dat zijn nederlaag het gevolg is van fraude. Zijn tegenstanders stellen daar tegenover dat de bewering van Trump niet kan standhouden in de rechtszaal wegens gebrek aan bewijs. Trump blijft echter anderen beschuldigen van fraude. Op grond van welke waarden doet hij dit? Hoe belangrijk is de democratische orde voor deze president en wat drijft hem? Wat drijft jou en mij en op grond van welke waarden nemen wij beslissingen? Terug naar de VS. Stel nu dat de aanhangers van Trump meer waarde hechten aan de mening van Trump dan aan de feitelijke uitslag van de verkiezingen ondanks onderzoeken die uitwijzen dat er geen fraude heeft plaatsgevonden. Dan behoudt Trump een zekere macht over de groep die hem blijft volgen. Welk doel dient dit? De verdeeldheid in de VS zal op die manier alleen maar toenemen.

Intern is de VS tot op het bot verdeeld en als wereldmacht zal zij, als de huidige ontwikkelingen doorgaan China als haar meerdere moeten gaan erkennen. Het is de kracht van deze collectieve cultuur en het inwoneraantal dat maakt de economie daar zo snel groeit en de technologische ontwikkelingen in het land zich in een rap tempo voorzetten. Dat Amerika zijn grip begint te verliezen blijkt ook uit het verlies van de monopolypositie van Intel aan haar Taiwanese rivaal. Wie als economische grootmacht heerst is ook in staat om procentueel een hoger percentage van het BBP aan defensie te spenderen met alle afschrikwekkende gevolgen van dien. Echter dat koninkrijken komen en gaan is van alle tijden.

Hoe beïnvloeden perceptie en technologie de stabiliteit in de samenleving?

Er zijn momenteel twee ontwikkelingen die groepen mensen op het verkeerde been zetten. De recente uitzendingen die Lubach hieraan heeft geweid hebben veel stof doen opwaaien. De eerste is Algoritme en de tweede is Deepfake. Doordat wij voortdurend onze reis op internet voortzetten met cookies aan onze broek komen ze alles over ons te weten. Vervolgens krijgen wij allerlei politieke, commerciële en culturele uitingen voorgeschoteld die passen in het beeld van de wereld dat we al hebben. Hierdoor wordt de tweedeling tussen groepen alleen maar groter omdat beide kampen geen tegengeluid horen. Kortom, een goed recept voor tweedeling. Daar komt dan nog bij dat Deepfake ervoor zorgt dat we de realiteit amper meer kunnen scheiden van de werkelijkheid. Wie heeft nu wat precies gedaan en gezegd? Ieder kamp kan het nu zo uitleggen als hem/haar het beste uitkomt. Deze ontwikkeling staat veraf van receptvol met elkaar omgaan en bevordert de ontwikkeling waarin men denkt dat alles ‘maakbaar’ is inclusief wat mensen zeggen, denken en doen. Deze technieken kunnen een samenleving ernstig ontwrichten.

Wat zijn de effecten van de grote wereldwijde schuldenlast?

Volgens een artikel in het Financiële Dagblad van 19 november 2020 zal de mondiale schuldberg eind 2020 3,65 x zo groot zijn als het mondiale BBP. Hoe kan een schuld die zo groot is geworden nog worden afbetaald? Waar leidt een dergelijke schuld toe? Stevenen we af op een wereldwijde inflatie? Er is veel onduidelijkheid onder economen over de vraag bij welke groepen de rekening van corona crisis in welke mate moet komen te liggen. Volgens Thomas Piketty zijn de rijken de afgelopen jaren alleen maar rijker geworden en de armen armer. Of de coronacrisis deze kloof nog verder zal laten toenemen zal afhangen van het politieke beleid dat op dit vraagstuk zal worden losgelaten. Als de kloof nog verder groeit dan zal dat de maatschappelijk stabiliteit nog verder aantasten.

Wat is dan van blijvende waarde?

Economisch eigendom? Macht? Geld? Perceptie en reputatie? Dit alles is tijdelijk. Zo’n 2020 jaar voor onze jaartelling zei Jezus (vrij vertaald) al: “verzamel geen schatten hier op aarde omdat het van je gestolen kan worden of kan vergaan, maar verzamel schatten in de hemel. Want waar je schat is, daar zal ook je hart zijn”. (Mattheüs 6 vers 19-21). Tegelijkertijd worden we opgeroepen in de Bijbel om recht te doen tijdens dit leven. Recht te doen aan verdrukten, weduwen en de minder bedeelden. Eerbied voor God zou toch altijd gepaard moeten gaan met respect voor zijn schepping? Daarom zijn deze maatschappelijke ontwikkelingen geen reden om het hoofd in het zand te steken maar hoeveel te meer is er nu behoefte aan mensen die recht willen doen, waarheidsvinding belangrijk vinden en meewerken om een schoner milieu te realiseren waarin ruimte is voor de prachtige flora en fauna die God heeft gemaakt.

Als je rust hebt gevonden in God in deze turbulente wereld vol list en bedrog dan mag je daar uitermate blij mee zijn. Hoe vind je die rust? Ontdek het op Search4Truth.eu

Auteur: Dick Bos (MSc)

Econoom (afgestudeerd aan Wageningen University, Algemene economie)

Theoloog (certificaat Bijbelse Theologie, Evangelische Theologische Academie)

Eigenaar (Your Progress.nl, Search4Truth.eu)

Deel dit bericht s.v.p.